زعفران در بورس کالای ایران
ایران هرچند به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده زعفران جهان توانسته در تولید زعفران فاصله بسیار زیادی با رقبای خود داشته باشد اما نتوانسته است درزمینهٔ صادرات زعفران و رفع مشکل تفاوت قیمت این محصول در بازارهای داخلی با بازارهای جهانی آن‌چنان موفق باشد و همچنان در این زمینه‌ها با مشکلات عدیده دست‌وپنجه نرم می‌کند.
بازارهای سنتی محدود و ناکارآمد و عدم استفاده از ابزارهای نوین اقتصادی و فراگیر باعث نتیجه نامطلوب برای کشاورزان و فعالان بازار زعفران شده است. مشکلاتی که در بازار بسیاری از محصولات کشاورزی قابل‌مشاهده است ولی وضعیت زعفران به دلیل شرایط ویژه، ارزشمندی بالا و جایگاه نخست تولیدکنندگی ایران در جهان در این مقوله بسیار برجسته‌تر است.
یکی از راهکارهایی که در چند سال گذشته پیرامون کاهش این معضل صورت گرفته است راه‌اندازی معاملات آتی زعفران در بورس ایران بود. قراردادهای آتی زعفران برای اولین بار در خرداد سال ۹۷ در بورس کالای ایران راه‌اندازی شد و هدف آن، ایجاد سامانه‌ای برای پوشش ریسک تولیدکنندگان ایرانی و شفافیت بیشتر در این بازار بود.
امروزه خریدوفروش زعفران در بورس کالای ایران یکی از پررونق‌ترین تجارت‌ها در حوزهٔ ادویه و خشکبار است. سهام‌داران در بورس کالا زعفران با استفاده از داده‌های موجود و تحلیل‌های تکنیکال و بنیادی سود بسیار خوبی از فروش و خرید زعفران به دست می‌آورند.
قیمت زعفران در بورس کالا هم خرید از این بازار را گزینه فوق‌العاده‌ای برای تاجران معتبر تبدیل کرده است به‌گونه‌ای که در ابتدای پاییز ۱۴۰۰ زعفران توانست یکه‌تاز بازار آتی بورس کالا باشد.
مهرماه ۱۴۰۰ بورس کالای ایران شاهد پیشتازی حجم معاملات به گواهی سپرده زعفران نسبت به سکه طلا بود. این در حالی بود که تعداد ۵ میلیون و ۱۹۶ هزار گواهی سپرده کالایی به ارزشی بالغ‌بر ۳۲۷۰ میلیارد ریال در این ماه در بورس کالای ایران دادوستد شد.
مهرماه که آغاز فصل برداشت گل زعفران نیز هست، بیشترین حجم و ارزش معاملاتی متعلق به زعفران نگین را در پی داشت به طوریکه تعداد ۲ میلیون و ۶۵۷ هزار و ۴۷۵ گواهی سپرده زعفران نگین به ارزشی بیش از ۴۱۶ میلیارد و ۵۹۲ میلیون ریال بین بازیگران بازار دست‌به‌دست شد تا این دارایی پایه در جایگاه نخست به لحاظ حجم معاملات قرار گیرد اما جایگاه نخست ارزش معاملات همچنان در دستان سکه طلا است.
زعفران نگین در رتبه اول و زعفران پوشال در رتبه دوم زعفران‌ها
در آغاز فصل برداشت گل زعفران معامله‌گران در دو نماد معاملاتی انبارهای سحرخیز و طلای سرخ تعداد ۱۰۰ هزار و ۲۴۴ گواهی سپرده زعفران پوشال را خریدوفروش کردند تا ارزشی بیش از ۱۲ میلیارد و ۴۶۳ میلیون ریال برای دارایی پایه مذکور ثبت شود. بر اساس این آمارها، زعفران پوشال به لحاظ حجم و ارزش معاملات در رده سوم جدول معاملات مهرماه قرار گرفت.
طبق اعلام قبلی هر قرارداد آتی زعفران شامل ۱۰۰ گرم زعفران نگین است و هر گواهی سپرده کالایی در کد سهامداری شامل یک گرم زعفران است. همچنین شایان‌ذکر است در اطلاعیه‌ای که پیش‌ازاین منتشرشده بود تحویل زعفران به انبارهای اتحادیه تعاونی روستایی خراسان رضوی، شرکت طلای سرخ گلشید ایرانیان، شرکت نوین زعفران، شرکت زرین زعفران مشرق زمین، شرکت سحرخیز، شرکت صندوق حمایت از توسعه بخش کشاورزی خراسان جنوبی، شرکت زعفران بهرامن، شرکت تعاونی کشاورزی وحدت خراسان و شرکت تروند زعفران قاینات جهت تبدیل شدن به گواهی سپرده امکان‌پذیر بوده است.
راه‌اندازی برج تخصصی زعفران در شهر مشهد به‌عنوان اولین پایگاه مبادلات زعفران در ایران می‌تواند نقش بسزایی در بهبود شرایط قیمت زعفران داشته باشد و اکنون نیاز به وجود چنین مرکز متمرکزی شدیداً احساس می‌شود.
