ماهیت علمی گیاه زعفران
گياه زعفران با نام علمی Crocus sativus از خانواده يIridaceae ، گياهي است علفي، بدون ساقه و پايا که در اسپانيا، فرانسه، يونان و به طور وسيعي در نواحي مرکزي و شرق ايران پرورش داده مي شود (Rios et al., 1996). این گیاه ارزشمند در مجموعه های تولیدی خاص و با برندهای شاخص در مراکز تجاری معتبری مانند عمارت زعفران مشهد به دست مصرف کنندگان محترم می رسد. گیاه شناسی زعفران را در ادامه بررسی خواهیم کرد.
زعفران گياهي است چند ساله، به ارتفاع 30-10 سانتي متر و داراي پيازي سخت، مدور، گوشتدار و پوشيده از غشاهاي نازک و قهوه اي رنگ که از وسط پياز زعفران (که در واقع ساقه ي گياه به حساب مي‌آيد) تعدادي برگ‌هاي باريک و دراز خارج مي‌شود که سطح فوقاني آن ها رنگ سبز دارد ولي سطح تحتاني آن ها به رنگ سبز روشن است. از وسط آنها نيز ساقه‌ي مولد گل خارج مي‌شود که در انتها به يک تا سه غنچه‌ي مولد گل ختم مي‌گردد که اين غنچه ها معمولاً در فاصله ي ماه‌هاي مهر تا آذر مبدل به گل مي‌شوند. گل‌هاي زعفران ظاهري لوله‌اي، باريک و دراز داشته که به شش گلبرگ بزرگ به رنگ بنفش و يا بر حسب واريته به رنگ‌هاي گلي و ارغواني ظاهر مي‌شوند. تعداد پرچم‌هاي آنها سه عدد است و مادگي آنها شامل خامه‌اي دراز بوده که منتهي به کلاله‌ي سه شاخه به رنگ قرمز نارنجي مي‌شود. قسمت مورد استفاده‌ي اين گياه ناحيه‌ي انتهاي خامه و کلاله آن است که تحت عنوان زعفران وارد بازار تجارت مي‌گردد (زرگري، 1376).
امروزه گیاهان دارویی به عنوان درمان ضروری و مهم برای سلامتی با عوارض جانبی کمتر در نظر گرفته می‌شود. بر اساس گزارش جهانی WHO ، استفاده گسترده‌ای از داروهای گیاهی در سراسر جهان وجود دارد.
زعفران بیشتر در ایران، هند، افغانستان، یونان، مراکش، اسپانیا و ایتالیا کشت می‌شود. تولید جهانی زعفران در یک سال 418 تن در 121،338 هکتار برآورد شده است. این گیاه به دلیل سه ترکیب اصلی فعال زیستی: کروسین، پیکروکروسین و سافرانال به عنوان گران‌ترین ادویه در جهان شناخته می‌شود و برای سلامتی انسان مفید است. تقاضا برای زعفران در سراسر جهان به دلیل نقش جالب آن در آشپزی، دارو و لوازم آرایشی در حال افزایش است. با توجه به کاهش تولید آن، تحقیقات اخیر به منظور مطالعه بهبود کلاله، کیفیت و فعالیت آنتی‌اکسیدانی با انتخاب منشاء جغرافیایی پیاز گیاه و شرایط آب و هوایی، با استفاده از محرک‌های زیستی مانند قارچ‌های میکوریز و همچنین انتخاب رژیم‌های آبیاری و روش‌های خشک کردن انجام شده است. فعالیت‌های تحقیقاتی جدید بر روی خواص دارویی این ادویه، مانند محافظت عصبی آن در بیماری‌های چشمی، مهار رادیکال‌های آزاد که محافظت گسترده‌ای در برابر سایتوکاین‌های التهابی و گونه‌های فعال اکسیژن ایجاد کند، متمرکز شده است؛ همچنین از زعفران در طب سنتی برای درمان چندین بیماری از جمله افسردگی، بیماری‌های قلبی عروقی، اختلالات قاعدگی، آسم، بی خوابی، بیماری‌های گوارشی و برخی دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
براساس آناليز تقريبي زعفران تجارتي، ترکيبات تشکيل دهنده‌ي آن از اين قرار است:
قندها، صمغ‌ها، پنتوزان‌ها، پکتين، نشاسته، آب، α ـ کروسين و ساير کاروتنوئيدها، پروتئين، مواد معدني، روغن‌هاي فرار و غيرفرار، فيبرخام و … . زعفران به عنوان يکي از منابع غني ريبوفلاوين مي‌باشد. کربوهيدرات‌هاي موجود در زعفران عمدتاً از گروه قندهاي احياکننده بوده که حدود 20% وزن زعفران خشک را تشکيل مي‌دهد که از ميان آنها وجود گلوکز، فروکتوز، ﮊنتي بيوز و مقادير جزيي گزيلوز و رامنوز ثابت شده است. عناصر معدني زعفران شامل کلسيم، فسفر، پتاسيم، سديم و عناصر روي و منيزيم به مقدار جزيي مي‌باشند (کافي، 1381).
مهمترين تركيبات موجود در عصاره‌ي خام زعفران را مي‌توان به سه گروه تقسيم كرد:
الف) پيكروكروسين و مشتقات آن:
اين تركيبات ساختار مونوترپنوئيدي دارند. پيكروكروسين عامل تلخ مزه‌ي موجود در زعفران است
(et al.,1995 Tarantilis). اين ماده يک گليکوزيد فاقد رنگ است که تا حدود 4% در زعفران تازه وجود دارد (کافي، 1381).
شکل1-1 پيكروكروسين (Liakopoulou-Kyriakides and Kyriakidis, 2002)
سافرانال فرم دهيدراتهي آگليكون پيكروكروسين بوده و عامل بودار زعفران مي باشد (et al., 1995 Tarantilis). سافرانال زردرنگ است و 70% ترکيبات فرار زعفران را تشکيل مي دهد (جمشيدي و شريعتي فر، 1388).
شکل1-2 سافرانال (Liakopoulou-Kyriakides and Kyriakidis, 2002)
فرم گليكوزيله‌ي ايزوفرون در عصاره‌ي خام زعفران به همراه سافرانال موجود است. ايزوفرون بر اثر دكربوكسيلاسيون اكسيداتيو پيكروكروسين طي مراحلي ايجاد مي‌گردد و تركيب اصلي اسانس زعفران را تشكيل مي‌دهد (et al., 1995 Tarantilis).
ب) مشتقات فلاونوئيدي:
از جمله مشتقات فلاونوئيدي که در زعفران يافت شده است مي‌توان ازkaempherol diglycoside نام برد Liakopoulou-Kyriakides and Kyriakidis, 2002)).
ج) كروسين‌ها:
كروسين‌ها استرهاي گليكوزيله‌ي كروستين بوده و ساختار كارتنوئيدي دارند (et al., 1995 Tarantilis). عمده‌ترين ترکيب ايجادکننده رنگ در زعفران، کروسين مي‌باشد. طي بررسي‌هاي انجام شده مشخص گرديده است که از کل ميزان کروستين موجود در زعفران، 94% آن به صورت ترکيب گليکوزيدي در کروسين و مقدار 6% آن به صورت کروستين آزاد وجود دارد (کافي، 1381).
شکل1-3 کروسين (Fernandez, 2004)
زعفران حداقل از چهار ماده فعال کروسین، کروستین، پیکروکروسین و سافرانال که ترکیبات طبیعی کاروتنوئیدی هستند تشکیل شده است که دارای طیف وسیعی از خواص بوده و اثرات ضد التهابی، ضد اکسیداتیو و محافظ عصبی را ایجاد می‌کنند.
زعفران و بیماری‌های قلبی
بیماری‌های قلبی عروقی مهمترین عوامل مرگ و میر در سراسر جهان هستند. تقریباً، عامل اصلی 17.7 میلیون مرگ و میر در سال 2015 بوده‌اند که 31 درصد از کل مرگ و میرها در سراسر جهان را نشان می‌دهد. نشان می‌دهد که زعفران ممکن است از طریق تعدیل in vitro و in vivo تحقیقات اخیر در مطالعات استرس اکسیداتیو، اثرات مسدود کننده کانال کلسیم، خواص کاهش فشار خون و کاهش چربی خون دارای اثرات محافظتی قلبی باشد.
برای مطالعه یادداشت با موضوع خواص دارویی زعفران کلیک کنید.
زعفران و سرطان
سرطان یک اختلال است که با وجود افزایش داروها و درمان‌های موجود برای بیماران سرطانی، تأثیر شدیدی بر کیفیت زندگی و امید به زندگی دارد. علاوه بر این، بسیاری از گزینه‌های درمانی جدید شناخته شده که دارای عوارض جانبی بدون هیچگونه بهبود در نتیجه، نسبت به قبل هستند. مواد طبیعی مشتق شده از گیاهان مانند پلی‌فنول‌ها، فلاونوئیدها، کاروتنوئیدها، آلکالوئیدها و سایر مواد می‌توانند از نظر بیولوژیکی فعال بوده و طیف وسیعی از اثرات را داشته باشند. اثرات محافظتی کاروتنوئیدهای زعفران (کروسین و کروستین) عمدتاً به دلیل خواص آنتی‌اکسیدانی آنها مورد مطالعه قرار گرفته است، با این حال، آنها فعالیت‌های بیولوژیکی مختلف دیگری از جمله مهار رشد تومور با القاء مرگ سلولی دارند.
انواع زعفران
زعفران، این نفیس‌ترین ادویه جهان، نه تنها به خاطر رنگ، طعم و عطر خود، بلکه به دلیل خواص بی‌شمارش نیز از قدیم الایام مورد توجه انسان‌ها بوده است. از دیرباز، زعفران به عنوان نمادی از فرهنگ و تمدن، در آشپزی، طب سنتی، و همچنین در صنعت زیبایی مورد استفاده قرار می‌گرفته است. در حالی که زعفران اصالتاً از خاورمیانه به وجود آمده است، اما امروزه کشت و تولید آن به سراسر جهان گسترده شده و انواع مختلفی از آن در بازارهای جهانی به فروش می‌رسد. به دنبال همین گستردگی، تفاوت‌های بین انواع زعفران، از نظر فیزیکی و کیفیت، بیش از پیش مشهود شده است. از اسپانیا تا هندوستان، هر کشوری دسته‌بندی‌های متفاوتی برای زعفران دارد، اما در هر صورت، شناخت این تفاوت‌ها و انتخاب بهترین نوع زعفران، امری بسیار اهم و حیاتی است. در این مقاله، ما به معرفی انواع مختلف زعفران و تفاوت‌های آنها می‌پردازیم، تا شما عزیزان بتوانید انتخابی هوشمندانه‌تر داشته باشید و لذت بیشتری از این ادویه بی‌نظیر را تجربه کنید.
معرفی انواع زعفران
برای یافتن بهترین زعفران، نیاز به داشتن اطلاعات کافی درباره انواع مختلف زعفران و شناسایی آنها دارید. استاندارد ISO۳۶۳۲ تعیین کننده است و زعفران را به پنج دسته تقسیم می‌کند: زعفران نگین، سرگل، پوشال، دسته (دخترپیچ) و ریشه زعفران. تفاوت‌ها بین این انواع بر اساس بخش‌های مختلف کلاله زعفران است. زعفران، ادویه‌ای با عطر و طعم متمایز است که در بسیاری از غذاها به کار می‌رود. علاوه بر استفاده ادویه‌ای، زعفران به دلیل خواص درمانی‌اش نیز مورد توجه است و می‌تواند طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها را درمان کند. از این رو، انتخاب بهترین زعفران نیازمند دانش و آگاهی است تا بتوانید از خریدی مطمئن و موثر بهره‌مند شوید. بنابراین با ما همراه باشید زیرا در ادامه مطلب درمورد انواع زعفران و متوجه تفاوت هر دسته از زعفران ها می شوید.
نگین زعفران یکی از انواع زعفران
زعفران نگین، یکی از مهمترین و مورد توجه‌ترین انواع زعفران است. این نوع زعفران تنها از بخش قرمز کلاله زعفران تشکیل شده و هیچ قسمت سفید یا دیگر رنگ‌هایی در آن مشاهده نمی‌شود. این نکته مهم، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است زیرا نشان می‌دهد که زعفران نگین از کلاله‌های با کیفیت و بالغ برخوردار است. زعفران نگین، از آن دسته از ادویه‌های باارزش است که ارزش زیادی در بازار جهانی دارد و به دلیل ویژگی‌های خاص خود، به عنوان یکی از محصولات برتر ایران شناخته می‌شود. این نوع زعفران به چند دسته‌ی مختلف تقسیم می‌شود، اما از جمله این دسته‌بندی‌ها می‌توان به “زعفران سوپر نگین یا نگین صادراتی” اشاره کرد. زعفران نگین، از آن دسته از ادویه‌های باارزش است که ارزش در بازار جهانی دارد و به دلیل ویژگی‌های خاص خود، به عنوان یکی از محصولات برتر ایران شناخته می‌شود. این نوع زعفران به چند دسته‌ی مختلف تقسیم می‌شود، اما از جمله این دسته‌بندی‌ها می‌توان به “زعفران سوپر نگین یا نگین صادراتی” اشاره کرد.
انواع زعفران نگین
زعفران سوپر نگین :تمامی ویژگی‌های زعفران نگین را داراست. به این معنا که هیچگونه بخش سفیدی در انتهای کلاله‌های آن وجود ندارد و کلاله‌ها تماماً قرمز رنگ و بدون هیچگونه فرخوردگی یا خم شدگی هستند. این امر به عنوان یک نشانه از کیفیت بالا و خلوص زعفران محسوب می‌شود. تفاوت زعفران سوپر نگین با سایر دسته‌های زعفران، به ویژه با زعفران نگین، در درشتی کلاله‌ها و سرقلم‌های آن است. کلاله‌های زعفران سوپر نگین درشت‌تر از دیگر دسته‌بندی‌های زعفران بوده و سرقلم‌های آن نیز پهن‌تر هستند. این موضوع باعث می‌شود زعفران سوپر نگین به عنوان یک محصول با کیفیت بالا و مناسب برای صادرات شناخته شود.در فرآیند تهیه زعفران سوپر نگین، عموماً از دستگاه خشک کن زعفران استفاده می‌شود تا رطوبت آن بهینه شود و کیفیت محصول حفظ شود. این مرحله از فرآیند تولید باعث می‌شود زعفران سوپر نگین با کیفیتی بسیار بالا و بدون هیچ گونه نقصی، برای صادرات آماده شود و به بازارهای جهانی عرضه گردد. به طور کلی، زعفران سوپر نگین به عنوان یکی از نسخه‌های برتر زعفران با ویژگی‌های استثنایی، مورد توجه کشاورزان و تولیدکنندگان این ادویه قرار گرفته است و نقش مهمی در تقویت صنعت صادرات ایران دارد.
زعفران نگین اتویی یا پرسی: در این نوع زعفران، فرآوری کلاله‌ها به گونه‌ای است که هنگام خشک شدن، فشار فیزیکی به آنها وارد می‌شود و سپس تحت پرس قرار می‌گیرند. این فشار باعث می‌شود کلاله‌ها به شکل تخت و صاف درآیند. زعفران نگین اتویی برای صادرات مناسب است زیرا کیفیت بسیار بالایی دارد و ظاهری بهتر نسبت به سایر انواع زعفران دارد. با این حال، این نوع زعفران در بازار به صورت محدودی یافت می‌شود.
زعفران شبه نگین:زعفران شبه نگین، ویژگی‌های زعفران نگین را داراست اما در فرآوری آن دقت کمتری صورت گرفته است؛ بنابراین کیفیتی میان زعفران پوشال و نگین دارد. در برخی از کلاله‌های زعفران شبه نگین، بخش نارنجی رنگ ریشه نیز مشاهده می‌شود و این نوع زعفران دارای فرخوردگی است.
درجه‌بندی زعفران نگین:
زعفران نگین در سه درجه کیفی مختلف تقسیم می‌شود. درجه یک آن شامل کلاله‌هایی است که بدون فرخوردگی هستند، قرمز و ضخیم و درشت هستند. درجه دو آن نیز بدون فرخوردگی است اما کلاله‌ها ممکن است یکدست درشت نباشند و بخشی از آنها ریز باشد. درجه سه زعفران نگین همچنین بدون فرخوردگی است، اما کلاله‌ها درشت و ریز به صورت مخلوط وجود دارند.Top of Form
ویژگی زعفران نگین:
- کلاله‌های بی‌نقص: در زعفران نگین، سه رشته کلاله به طور کامل به هم متصل هستند و هیچ نشانه‌ای از شکستگی یا عیوب دیگری در آن وجود ندارد. این ویژگی باعث می‌شود زعفران نگین دارای ظاهری بسیار جذاب و خیره‌کننده باشد.
- عطر و طعم بی‌نظیر: زعفران نگین دارای عطر و طعمی فوق‌العاده و بی‌نظیر است که از سایر انواع زعفران متمایز می‌شود. این عطر و طعم ممتاز به دلیل کیفیت بالای کلاله‌ها و فرآیند خشک‌کردن و نگهداری مناسب زعفران حاصل می‌شود.
- مورد توجه بازار: به دلیل کیفیت بالا و ظاهری بی‌نقص، زعفران نگین جزو محصولات مورد توجه خریداران داخلی و خارجی است. معمولاً مشتریان خارجی تمایل بیشتری به خرید این نوع زعفران دارند.
- انواع نگین : زعفران نگین به دو دسته سوپر نگین و شبه نگین تقسیم می‌شود، که هر کدام دارای خصوصیات و مشخصه‌های متفاوتی هستند که تاثیر مستقیمی بر کیفیت و ارزش زعفران دارند.
به طور کلی، زعفران نگین به دلیل ویژگی‌های بی‌نظیر خود از جمله ظاهر بی‌نقص، عطر و طعم بی‌مثال و مورد توجه بودن در بازار، انتخابی عالی برای علاقه‌مندان به زعفران با کیفیت و استثنایی است.
سرگل یکی از انواع زعفران
زعفران سرگل، به دلیل عطر و طعم بی‌نظیر خود، به عنوان یکی از گران‌ترین و مورد استفاده‌ترین انواع زعفران در جهان شناخته می‌شود. این نوع زعفران به عنوان انگیزه‌ای برای آشنایی بیشتر مردم با ادویه‌ها و انواع زعفران شناخته می‌شود.
ویژگی‌های زعفران سرگل:
- رنگ زیبا و کاملاً قرمز: زعفران سرگل که به آن “AII- Red” نیز گفته می‌شود، دارای رنگی قرمز و زیبا بوده و بخش سفید زعفران از آن حذف شده است. به همین دلیل اغلب به آن “تمام قرمز” هم گفته می‌شود.
- کیفیت برتر: مرغوبیت زعفران سرگل به دو شاخصه اصلی، یعنی “طول کلاله” و “وجود یا عدم وجود تکه‌های سفید ریشه” بستگی دارد. این زعفران معمولاً درجات مختلفی از کیفیت دارد که بستگی به ضخامت کلاله‌ها، ریز یا درشت بودن آنها و وجود یا عدم وجود کلاله‌های شکسته دارد.
- مورد علاقه مصرف‌کنندگان: زعفران سرگل به دلیل کیفیت برتر و ظاهری دلپذیر، به عنوان انتخاب اولیه بسیاری از مصرف‌کنندگان در داخل و خارج از کشور محسوب می‌شود. علاوه بر استفاده در آشپزی، این زعفران در صنایع آرایشی و طب سنتی نیز کاربرد دارد.
- توانایی تشخیص مرغوبیت: تشخیص کیفیت زعفران سرگل به دلیل معیارهای دقیق و شاخصه‌های مشخصی که از طریق طول کلاله و وجود یا عدم وجود تکه‌های سفید ریشه انجام می‌شود، کاری دشوار است.
به طور خلاصه، زعفران سرگل با عطر و طعمی بی‌نظیر و کیفیت برتر، انتخابی بی‌نظیر برای هر کسی است که به دنبال یک تجربه زعفرانی استثنایی است.
تفاوت نگین و سرگل زعفران
زعفران نگین و زعفران سرگل دو نوع مختلف از زعفران هستند که در فرآیند برداشت، پردازش و ویژگی‌های ظاهری‌شان اختلافاتی دارند. در اینجا به تفاوت‌های اصلی بین این دو نوع زعفران می‌پردازیم.
مراحل برداشت و فرآوری:
برای تولید زعفران نگین، کلاله‌های زعفران به طور کامل جدا نمی‌شوند. به جای آن، کلاله‌ها به طور کلی برداشته می‌شوند و بعد از خشک شدن، بخش‌های سفید و زرد را از کلاله‌ها جدا نمی‌کنند. این باعث می‌شود که رشته‌های زعفران در ظاهر خود، کامل و بدون شکستگی باقی بمانند. در مورد زعفران سرگل، کلاله‌ها از گل‌های زعفران با دقت بالایی جدا شده و سپس خشک شده و بخش‌های زرد و سفید آنها از بین می‌روند. این فرآیند باعث می‌شود که رشته‌های زعفران با شکلی معمولاً منظم‌تر و صاف‌تر درآیند.
ویژگی‌های ظاهری:
رشته‌های زعفران نگین در ظاهر خود کامل و بدون شکستگی یا تغییرات زیادی باقی می‌مانند. این رشته‌ها ممکن است به شکل کشیده و با طول بیشتری ظاهر شوند. رشته‌های زعفران سرگل معمولاً کوتاه‌تر و شکسته‌تر هستند. این بخاطر فرآیند پردازشی است که زعفران سرگل را می‌گیرد و بخش‌های زعفرانی که سفید یا زرد هستند را از بین می‌برد.
کاربردها:
به دلیل رشته‌هایی که بدون شکستگی هستند و از ظاهری مطلوب برخوردارند، زعفران نگین معمولاً برای مصارفی مانند مصرف خانگی، طبخ‌های خاص و مصارف بهداشتی استفاده می‌شود با توجه به شکستگی بیشتر در رشته‌های زعفران سرگل، این نوع زعفران معمولاً برای مصارف بازاریابی، مصرف صنعتی و همچنین برای تولید محصولاتی که نیاز به زعفران خرد شده دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اختلافات بین زعفران نگین و زعفران سرگل به دلیل فرآیند پردازشی و برداشتی‌شان است. هر کدام از این دو نوع زعفران ویژگی‌ها و کاربردهای متفاوتی دارند که بسته به نیاز و مصرف مورد نظر می‌توان از آنها استفاده کرد.
زعفران کنج یا سفید (White Saffron)
زعفران کنج یا سفید از دسته‌بندی رسمی انواع زعفران محسوب نمی‌شود، اما نقش مهمی در تولید زعفران دارد. این بخش از زعفران، پس از جدا شدن از سرگل، قسمت سفید یا ریشه آن می‌ماند که در ایران به آن کنج یا زعفران سفید معروف است. در اروپا، این قسمت به عنوان “سفید” یا “استایل” شناخته می‌شود.
ویژگی‌های زعفران کنج یا سفید:
- عطر و طعم مخصوص: اغلب باور عمومی این است که بخش سفید یا ریشه زعفران دارای عطر و طعم بیشتری است، اما آنالیزها نشان می‌دهد که بخش قرمز رنگ زعفران دارای مواد ارزشمندتری است که به عنوان کروسین شناخته می‌شوند.
- محتویات موثر: بخش قرمز رنگ زعفران حاوی موادی از جمله کروسین است که مسئول رنگ‌دهی زعفران می‌باشد و دارای خواص درمانی و آنتی‌اکسیدانی بالایی است. به عبارت دیگر، بخش قرمز زعفران، اصلی‌ترین بخشی است که خواص زعفران را دارا می‌باشد.
- مصرف و کاربرد: زعفران کنج یا سفید معمولاً در مصرف‌های صنایعی و غذایی مختلف به کار می‌رود، اما خواص درمانی کمتری نسبت به زعفران قرمز دارد. با این حال، بخش سفید زعفران نیز از طریق روش‌های استخراج مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد
معرفی زعفران دسته یا دختر پیچ
زعفران دسته یا دختر پیچ یکی از روش‌های سنتی و ساده‌تر برای فرآوری زعفران است که در آن، پس از جدا کردن گلبرگ‌ها و پرچم‌ها از گل‌ها، تمام رشته‌های زعفران با نخ به یکدیگر پیچیده و سپس خشک می‌شوند. این روش ساده باعث می‌شود که هم کلاله قرمز رنگ و هم خامه سفید رنگ در دسته زعفران موجود باشند.
روش‌های خشک‌کردن
- در روش یک‌سویه، تمام کلاله‌ها و خامه‌ها روی یکدیگر قرار می‌گیرند و بخش‌های قرمز رنگ در یک سمت دسته بندی می‌شوند. این روش معمولاً در بسته‌بندی زعفران دسته استفاده می‌شود.
- در روش دوسویه، خامه‌ها در وسط دسته و کلاله‌ها در بالا و پایین دسته قرار می‌گیرند. این روش نیز برای خشک‌کردن زعفران دسته مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ویژگی‌های زعفران دسته
- مقاومت در برابر تقلب: به دلیل داشتن همزمان کلاله و خامه، این نوع زعفران بسیار مقاوم در برابر تقلب و جعل است. این ویژگی باعث می‌شود که مصرف‌کنندگان به راحتی بتوانند از اصالت و کیفیت زعفران مطمئن شوند.
- درجه معتبر: در سازمان ملی استاندارد زعفران ایران، این زعفران به عنوان یکی از درجات معتبر شناخته می‌شود، که بر اساس کیفیت و خصوصیات مشخصی ارزیابی می‌شود.
- کیفیت کمتر: به دلیل اینکه خشک شدن خامه زعفران زمان بیشتری نیاز دارد، کلاله بخشی از رنگ و عطر خود را از دست می‌دهد؛ بنابراین کیفیت زعفران دسته نسبت به برخی نوع‌های دیگر کمتر است.
- قیمت مقرون به صرفه: زعفران دسته به دلیل ویژگی‌های خود، از جمله کمترین زمان مورد نیاز برای فرآوری و هزینه کمتری برای تهیه، به عنوان یک گزینه مقرون به صرفه برای مصرف‌کنندگان تلقی می‌شود.
زعفران پوشال از انواع زعفران
زعفران پوشال یکی از دسته‌بندی‌های معمول انواع زعفران است که در فرآوری آن، بخشی از خامه زعفران (به ضخامت حدود ۱ تا ۳ میلی‌متر) را همراه با کلاله گل زعفران باقی می‌گذارند. زعفران پوشال به دلیل داشتن بخشی از کلاله، از احتمال تقلب و جعل کمتری برخوردار است و به راحتی قابل تشخیص است. این ویژگی باعث ایجاد اعتماد بیشتر مصرف‌کنندگان می‌شود. رنگ‌دهی زعفران پوشال نسبت به زعفران دسته بیشتر است، اما کیفیت آن از زعفران سرگل کمتر است. اغلب زعفران موجود در بازار از این نوع است، اما توجه به کیفیت آن بسیار حیاتی است.
انواع زعفران پوشال
- زعفران پوشال قلمدار: اگر کلاله زعفران ضخیم و صاف و بدون فر خوردگی باشد و مقدار خامه همراه با کلاله کم باشد، زعفران پوشال قلمدار است.
- زعفران پوشال معمولی: در این حالت، کلاله زعفران دارای قطر متوسط و فر خورده است و مقدار خامه زیاد است. این نوع پوشال کیفیت و قیمت کمتری نسبت به پوشال قلمدار دارد.
ویژگی‌های زعفران پوشال
- سه شاخه کلاله در آن به یکدیگر چسبیده هستند.
- کیفیت آن بین زعفران دسته و سرگل قرار دارد.
- در انتهای آن بخش سفید رنگی دیده می‌شود و قرمز یکدست نیست.
جمع بندی
در این مطلب از عمارت زعفران دانستیم زعفران به عنوان یکی از ارزشمندترین ادویه‌ها در جهان شناخته می‌شود و دارای انواع مختلفی است که هر کدام ویژگی‌ها و خصوصیات منحصر به فردی دارند. انواع زعفران شامل زعفران نگین، زعفران کنجی، زعفران پوشال می‌شود. هر نوع از این زعفران‌ها دارای خصوصیاتی نظیر رنگ، طعم، بو، محتوای و میزان رطوبت متفاوت است. اهمیت دانستن انواع زعفران برای مصرف‌کننده بسیار بالاست. با داشتن اطلاعات درست در مورد انواع زعفران، می‌توان بهترین تصمیم را در خرید و استفاده از این ادویه گران‌قیمت را اتخاذ کرد. به عنوان مثال، زعفران کشمیری به دلیل کیفیت بسیار بالا و رنگ قرمز عمیقش، برای استفاده در آشپزی های لوکس یا تزیین غذاها بسیار مناسب است. از طرفی، زعفران نگین که دارای میزان کروماتوگرافی بالا و رنگی سرختر است، برای کاربردهای پزشکی مانند تهویه خون و استفاده در صنایع آرایشی و بهداشتی مناسب است. بنابراین، آشنایی با انواع زعفران و خصوصیات هر یک از آنها به افزایش اطلاعات و آگاهی مصرف‌کننده درباره این محصول مهم و ارزشمند کمک می‌کند و باعث می‌شود که انتخاب بهتری در هنگام خرید و استفاده از آن صورت گیرد.
